Chứng khoán phái sinh là gì? Có nên tham giá chứng khoán phái sinh? rủi ro và lợi ích khi giao dịch phải sinh là gi?
Chứng khoán phái sinh là gì?
Chứng
khoán phái sinh được định nghĩa là một công cụ tài chính dưới dạng hợp đồng mà
trong đó giá trị của CKPS phụ thuộc vào một hay nhiều loại tài sản cơ sở.
Hiểu
một cách đơn giản hơn, tại thị trường Việt Nam, các sản phẩm chứng khoán phái
sinh cho phép NĐT đặt cược vào sự “tăng” hoặc “giảm” của tài sản cơ sở trong
tương lai. Nếu sự thay đổi đó diễn ra đúng như dự đoán của NĐT, NĐT sẽ có lời.
Có
04 loại hợp đồng chính bao gồm:
- Hợp đồng Kỳ hạn (HĐKH): là thỏa thuận pháp lý
giữa hai bên tham gia về việc mua và bán một loại tài sản tại một thời
điểm nhất định trong tương lai với mức giá được xác định trước tại ngày
thực hiện giao dịch.
- Hợp đồng Tương lai (HĐTL): là một dạng hợp đồng kỳ
hạn được chuẩn hóa, niêm yết và giao dịch tại thị trường tập trung (Sở Giao
dịch chứng khoán)
- Hợp đồng Quyền chọn (HĐQC): là thỏa thuận pháp lý
trong đó một bên có quyền yêu cầu thực hiện và bên kia có nghĩa vụ phải
mua hoặc bán một lượng tài sản cơ sở theo mức giá đã được xác định trước
tại hợp đồng trong một khoảng thời gian hoặc tại một thời điểm nhất định
trong tương lai.
- Hợp đồng Hoán đổi (HDHĐ): là một thỏa thuận pháp
lý trong đó có hai bên cam kết hoán đổi dòng tiền của một công cụ tài
chính của một bên với dòng tiền của công cụ tài chính của bên còn lại
trong một khoảng thời gian nhất định.
Sự khác biệt của giao dịch Chứng khoán phái sinh với giao dịch cổ phiếu thông thường
Các hợp đồng
phái sinh cũng có những bảng giá riêng, Nhà đầu tư sẽ dựa vào kỳ
vọng của mình về sự tăng hay giảm chỉ số để đặt lệnh và khớp lệnh giao dịch.
Nhà đầu tư kỳ vọng chỉ số tăng sẽ mua chỉ số, ngược lại, Nhà đầu tư sẽ bán chỉ
số nếu kỳ vọng chỉ số giảm.
Điểm khác biệt
đầu tiên các hợp đồng này đều có thời gian đáo
hạn cụ thể
Điểm khác biệt
thứ hai, Đối với cổ phiếu trên thị trường cơ sở, nhà đầu tư muốn
mua cổ phiếu cần phải có đủ số tiền, và nhà đầu tư muốn bán cổ phiếu phải có đủ
số cổ phiếu trước khi giao dịch. Tuy nhiên, đối với Hợp đồng tương lai, nhà đầu
tư không cần có đủ toàn bộ số tiền để tham gia vị thế mua, hoặc không cần nắm
giữ tài sản cơ sở để tham gia vị thế bán. Nhà đầu tư khi giao dịch Hợp đồng
tương lai, đối với cả bên mua và bên bán, sẽ cần một khoản tiền ký quỹ cho việc
thực hiện hợp đồng
Ký quỹ trong giao dịch chứng khoán phái sinh đóng vai trò là khoản đặt cọc đảm bảo việc thực hiện nghĩa cụ của cả hai bên khi tham gia hợp đồng. Tỉ lệ ký quỹ ban đầu cho mỗi loại hợp đồng là khác nhau và được quy định bởi Trung tâm lưu ký. Trong trường hợp nhà đầu tư không đủ số tiền ký quỹ như yêu cầu có thể bị gọi ký quỹ và NĐT sẽ phải hoàn thành đầy đủ ký quỹ để tiếp tục giữ hợp đồng.
Điểm khác biệt
thứ ba của chứng khoán phái sinh là cơ chế thanh
toán hàng ngày. Nhà đầu tư khi giao dịch hợp đồng phải thực hiện thanh toán
toàn bộ lãi, lỗ mỗi ngày.
- Nếu tài khoản chứng khoán phái sinh lỗ ròng: Nhà đầu tư sẽ cần thanh toán đầy đủ toàn bộ số lỗ phát sinh chậm nhất đến 9h sáng ngày hôm sau
- Nếu tài khoản chứng khoán phái sinh của nhà đầu tư
lãi ròng: nhà đầu tư sẽ nhận được đầy đủ số lãi phát sinh
sau 11h sáng ngày hôm sau.
Có nên tham giá chứng khoán phái sinh? rủi ro và lợi ích khi giao dịch phải sinh là gi?
1. Lợi ích của chứng khoán Phái sinh:
Đòn bẩy cao: Với đặc thù chỉ cần ký quỹ một phần giá trị hợp đồng,
hợp đồng tương lai sẽ mang lại cho nhà đầu tư mức đòn bẩy rất cao, khiến cho số
lãi nhận được có thể lớn hơn nhiều so với đầu tư vào cổ phiếu.
Có thể mua/bán liên tục trong ngày: Nếu như trong giao dịch cổ
phiếu, nhà đầu tư sau khi mua cổ phiếu phải chờ 2 ngày để cổ phiếu về tài khoản
mới có thể thực hiện bán, thì ở giao dịch hợp đồng tương lai, lợi ích từ việc
nhà đầu tư có thể ngay lập tức đóng vị thế vừa mở (bất kể là vị thế mua hay vị
thế bán). Như vậy, nhà đầu tư có thể liên tục mở và đóng vị thế trong phiên để
tìm kiếm lợi nhuận trên mọi biến động của thị trường.
Cơ hội tìm kiếm lợi nhuận khi thị trường giảm điểm: Hiện tại trên
thị trường cổ phiếu, nhà đầu tư đang không có công cụ để tìm kiếm lợi nhuận
trong thị trường giảm điểm. Tuy nhiên, với hợp đồng tương lai, nhà đầu tư hoàn
toàn có thể thực hiện được việc này. Nhà đầu tư có thể tham gia vào vị thế bán
hợp đồng tương lai bất kỳ lúc nào với điều kiện duy nhất cần đáp ứng là nộp đủ số
lượng ký quỹ yêu cầu trước khi tham gia hợp đồng. Khi chỉ số giảm đúng như dự
đoán, nhà đầu tư sẽ có được lợi nhuận từ giao dịch bán hợp đồng tương lai của
mình.
2. Rủi ro của chứng khoán Phái sinh:
Chứng khoán phái sinh với đặc tính giá biến động lớn và nhanh do
tỷ lệ đòn bẩy cao, khoảng 6 lần, do đó NĐT khi tham gia cần nắm vững kiến thức
cũng như chuẩn bị tâm lý để tránh mua/bán quá nhiều trong ngày theo biến động
giá và dẫn đến thua lỗ.
Khi giao dịch phái sinh NĐT chỉ ký quỹ một phần nên nếu trong
phiên giá biến động ngược chiều với kỳ vọng thì nhà đầu tư cần phải bổ sung
tiền ngay để tránh bị đóng bớt hợp đồng đang nắm giữ để đưa tài khoản về mức an
toàn.
Chúc các bạn đầu tư thật nhiều lợi nhuận, nhưng nên nhớ bảo vốn mới là mục đích hàng đầu nha